کپک و مخمر
آزمایش شمارش کپک و مخمر در مواد غذایی یک روش استاندارد برای تعیین میزان آلودگی این میکروارگانیسم‌ها در مواد غذایی است. این آزمایش به تشخیص فساد مواد غذایی، ارزیابی ایمنی و کیفیت محصولات و اطمینان از انطباق با استانداردهای بهداشتی کمک می‌کند.
مواد و لوازم مورد نیاز:
- محیط کشت:
- محیط کشت انتخابی برای کپک و مخمر (به عنوان مثال، محیط کشت دی کلران رز بنگال آگار (DRBC) یا محیط کشت سیب زمینی دکستروز آگار (PDA) با کلرامفنیکل)
- رقیق‌کننده:
- محلول رقیق‌کننده استریل (به عنوان مثال، آب پپتونه 0.1 درصد)
- تجهیزات آزمایشگاهی:
- پلیت استریل
- پیپت استریل
- ارلن مایر یا لوله آزمایش استریل
- اسپری الکل
- پنبه
- دستکش یکبار مصرف
- ماسک
- هود میکروبی (در صورت وجود)
- اتوکلاو
- انکوباتور
- کلنی کانتر (در صورت وجود)
- همزن مغناطیسی (در صورت وجود)
- ترازو
- PH متر
روش انجام آزمایش:
- آماده‌سازی نمونه:
- ابتدا، مقدار مشخصی از نمونه غذایی (به عنوان مثال، 10 گرم یا 10 میلی‌لیتر) را به طور دقیق وزن یا اندازه‌گیری کنید.
- نمونه را در یک ارلن مایر یا لوله آزمایش استریل حاوی 90 میلی‌لیتر محلول رقیق‌کننده استریل (به عنوان مثال، آب پپتونه 0.1 درصد) قرار دهید.
- مخلوط را به خوبی هم بزنید تا نمونه به طور یکنواخت در رقیق‌کننده پخش شود.
- تهیه رقت‌های سریال:
- از مخلوط اولیه، رقت‌های سریال تهیه کنید. به این صورت که 1 میلی‌لیتر از مخلوط اولیه را به 9 میلی‌لیتر رقیق‌کننده استریل منتقل کنید. این کار را چندین بار تکرار کنید تا رقت‌های مورد نظر (به عنوان مثال، 1:10، 1:100، 1:1000 و غیره) حاصل شود.
- کشت:
- به هر پلیت استریل، 1 میلی‌لیتر از هر رقت را اضافه کنید.
- به هر پلیت، حدود 15-20 میلی‌لیتر محیط کشت انتخابی استریل و مذاب (در دمای حدود 45 درجه سانتیگراد) اضافه کنید.
- پلیت‌ها را به آرامی بچرخانید تا محیط کشت به طور یکنواخت در سطح پلیت پخش شود.
- اجازه دهید محیط کشت سرد و جامد شود.
- انکوباسیون:
- پلیت‌ها را به صورت وارونه در انکوباتور در دمای مناسب (به عنوان مثال، 25 درجه سانتیگراد) به مدت زمان معین (به عنوان مثال، 5-7 روز) قرار دهید.
- شمارش کلنی‌ها:
- پس از اتمام دوره انکوباسیون، تعداد کلنی‌های کپک و مخمر را در هر پلیت شمارش کنید. در صورت استفاده از کلنی کانتر، شمارش دقیق‌تر و آسان‌تر خواهد بود.
- محاسبه:
- تعداد کپک و مخمر در هر گرم یا میلی‌لیتر از نمونه را با استفاده از فرمول زیر محاسبه کنید:
CFU/g (یا CFU/mL) = (تعداد کلنی‌ها × فاکتور رقت) / حجم کشت شده
ضرورت انجام آزمایش:
- کنترل کیفیت: برای اطمینان از کیفیت و ایمنی مواد غذایی و انطباق با استانداردهای بهداشتی.
- جلوگیری از فساد: برای تشخیص و جلوگیری از فساد مواد غذایی ناشی از رشد کپک و مخمر.
- حفظ سلامت مصرف‌کنندگان: برای اطمینان از عدم وجود سطوح خطرناک کپک و مخمر در مواد غذایی که می‌تواند منجر به بیماری شود.
- انطباق با مقررات: برای رعایت قوانین و مقررات بهداشتی مربوط به مواد غذایی.
- صادرات و واردات: برای اطمینان از اینکه مواد غذایی صادراتی و وارداتی با استانداردهای بهداشتی کشور مبدأ و مقصد مطابقت دارند.
نکات مهم:
- تمام مراحل آزمایش باید به صورت استریل انجام شود تا از آلودگی نمونه جلوگیری شود.
- از محیط کشت و رقیق‌کننده‌های استریل و با کیفیت استفاده کنید.
- دقت در تهیه رقت‌ها و شمارش کلنی‌ها بسیار مهم است.
- نتایج آزمایش باید به درستی تفسیر و گزارش شوند.